W diecie naszych przodków tradycyjnie źródłem antyoksydantów były owoce jagodowe: czarne jagody, porzeczki czy żurawiny. Jagody zbierane w lesie przerabiano na dżemy, soki i nalewki. Czarne jagody są nadal powszechnie znane i lubiane, ale coraz rzadziej chodzimy po nie do lasu. Kiedyś suszone jagody były w każdej domowej apteczce. Teraz wyręcza nas przemysł farmaceutyczny, ale wiedza o prozdrowotnej roli jagód jest warta przypomnienia.
Czarna jagoda lub borówka czernica (Vaccinium myrtillus) to mała krzewinka rosnąca w lasach. Surowcem farmaceutycznym jest owoc (Fructus Myrtilli), rzadziej stosowane są liście (Folium Myrtilli). Jagody zbiera się w czerwcu i lipcu, po czym suszy w suszarniach.
Czarne jagody to bogate źródło związków polifenolowych, głównie barwników antocyjanowych (glikozydy cyjanidyny, delfinidyny, malwidyny), ich zawartość w suchej masie sięga 0,25%. Antocyjaniny nadają przetworom z borówek piękny ciemnoczerwony kolor, podobny do czerwonego wina. Związków typu katechin jest jeszcze więcej (5-10%), wśród nich są procyjanidyny (dimery), oligomery i polimery katechinowe (garbniki). Obecne są też flawonoidy (glikozydy kwercetyny, kemferolu), kwasy fenolowe (chlorogenowy, ferulowy, kawowy) oraz inne kwasy organiczne, takie jak jabłkowy, cytrynowy, bursztynowy czy askorbowy (witamina C). Słodki smak jagód jest efektem zawartości 20-30% cukrów.
Właściwości lecznicze
Suszone czarne jagody to popularny środek stosowany przy biegunkach. Działanie ściągające i zapierające wynika z obecności garbników. Związki te łączą się z białkami, normalizując napięcie i przepuszczalność ścian naczyniowych.
Stosowanie borówki czernicy
Jednorazowo stosujemy 1 łyżkę suszonych owoców, zalewamy 1 szklanką zimnej wody i doprowadzamy do wrzenia. Dziennie spożywamy do 4 szklanek tak przyrządzonego odwaru.